Festiwal

     Działo się to w pewnem Księstwie, za górami, za lasami, dawno, dawno temu − tak dawno, że niektórzy powiadają, iż jest to nieprawda, jednakowoż nie mają racji. Ale wracając do rzeczy, Książę miał córkę, w istocie niezbyt urodziwą, którą postanowił godnie wydać za mąż. Ofiarował po prawdzie w posagu połowę Księstwa, lecz cóż z tego, skoro kraj zdawał się mały i nieszczególnie zamożny, zaś wszystkie najlepsze partie w państwach ościennych były już zajęte.

     − Gdybyż tak chocia smok! − zwykł mawiać Książę do swych doradców, skoro jeno nachodziły go posępne myśli.

     Smoki bowiem miały to do siebie, iż niczem magnes przyciągały w onych czasach walecznych pogromców, którzy po zakończeniu całej sprawy, jako honorarium brali sobie za żony miejscowe księżniczki wraz z połową przynależnych im księstw. Cóż jednak po tem, skoro smoka i ze świecą by nie znalazł w całem kraju?

     − A jeśliby tak turniej rycerski urządzić? − zaproponował Szambelan.

     − To na nic, Wasza Książęca Mość − skwitował Cześnik, któren, nota bene, nieszczególnie lubił się z Szambelanem − czasy wszędy spokojne, rycerstwo zgnuśniało i mało kto rad brać się za łby ryzykując swe życie.

     − Prawda − rzekł Książę z rezygnacją, zaś Szambelan zmroził wzrokiem Cześnika i na dłuższą chwilę zapadło milczenie.

     − Mam! − zakrzyknął nagle imć Pan Rewski herbu Kur, zausznik książęcy − urządźmy turniej śpiewaczy!

     − Co też waść opowiadasz! − skrzywił się na te słowa Miecznik − Mieliżby się grajkowie mandolinami po czerepach okładać?

     − Ani trochę! − zaoponował Rewski − Sprośmy najpierwszych bardów i trubadurów, a ten zwycięży, któren najpiękniejszą zaśpiewa balladę. Wszak Księżniczka wielce rada jest muzyce!

     Łatwo odgadnąć, jakie miny mieli Cześnik i Szambelan słysząc owe słowa, lecz nie dojrzał ich Książę, gdyż stał akurat obrócony tyłem, patrząc przez okno zamkowej komnaty na leżące u stóp wzgórza stołeczne miasto, dalej na pola posrebrzane żytem i jeszcze dalej, na puszczę, ciągnącą się aże po horyzont.

     − Połowa Księstwa... − mruknął pod nosem, po czem rzekł do zebranych − Niech tak będzie.

     Już nazajutrz rozpowiedziano wszem i wobec o owem turnieju, zwąc go świętem głosu, festivitas vocale, co prosty lud, nie znając łaciny, ochrzcił niebawem krótko festiwalem. I stało się, że ściągać poczęli śpiewacy z całego kraju, by w dzień oznaczony, na podwyższeniu skleconem z desek przed wrotami ratusza, móc wyśpiewać swe pieśni, a każden z nich karmił się nadzieją na rękę Księżniczki i − jeszcze większą − na połowę Księstwa. Radował się władca licząc, iż pozbędzie się w końcu kłopotu, radowali mieszczanie na owe wokalne popisy, radowała wreszcie takoż i Księżniczka na rychłe zamążpójście, a że muzykę kochała ponad wszystko, tem większa była jej radość. A jednak coś stanęło na przeszkodzie owemu pospólnemu szczęściu.

     − Czy nie uważasz, Mości Książę − rzekł Pan Rewski w przeddzień festiwalu − iż byłoby pewną niezręcznością, gdyby któryś z bardów zawarł w swej balladzie jakie niewłaściwe słowa?

     − A cóż masz acan na myśli? − spytał władca.

     − Gdyby na ten przykład zaśpiewał nieładnie o kraju naszem, albo o tem, który niem rządzi?

     − Nie poważy się na to!

     − Zapewne − przytaknął Rewski − nie rzeknie nic wprost, atoli mógłby sprytnie dobierając słowa sprawić, iże gawiedzi przyszłoby na myśl co nieodpowiedniego. Zaiste wielka jest siła poezji...

     − Może i masz waść rację... − zadumał się Książę − Cóż zatem robić?

     − Ot, na ten przykład już mi doniesiono, iż jeden ze śpiewaków, odziany na czarno, uczynił raz nader niestosowny żart z pewnego urzędnika...

     − Każ mu iść precz!

     − Jak raz, go tu nie będzie − skłonił się Rewski − inszy z kolei brzydko nabijał się z kleru...

     − Poszczuj go psami!

     − Jeszcze jeden znowu tak chytrą ongi obmyślił był strofę, że gdyby wspak ją śpiewać...

     − Niech sczeźnie z mych oczu czem prędzej!

     Pewno odgadniecie, iż książęcy zausznik jeszcze na paru innych grajków zagiął swój parol, a że kijami na dodatek kazał obić tego i owego, wielu zawczasu, na wszelki wypadek postanowiło wziąć nogi za pas.

     Pod wieczór zjawił się na zamku Burmistrz stołecznego miasta oraz dwóch rajców, by prosić o posłuchanie u Księcia w sprawie niecierpiącej zwłoki.

     − No, co tam znowu? − spytał władca, zły, że oderwano go od ucztowania.

     − Pokornie błagamy, Wasza Miłość − zaczął Burmistrz − byś raczył postanowić, co będzie dalej z naszem festiwalem...

     − A cóż niby ma być?

     − Idzie właśnie o to, że ostał się już jeno jeden śpiewak...

     − W dodatku chromy, w dość podeszłem wieku... − rzucił rajca stojący po prawej.

     − Głuchy na jedno ucho, z zachrypniętem głosem − dodał ten z lewej − i chyba trochę niespełna rozumu...

     − Lękamy się, Wasza Miłość − zakończył Burmistrz − iżby nie było z niego pośmiewiska...

     Jak zakończyła się owa historia? Pewno się zdziwicie, lecz koniec końców ucieszył się Książę, iże nie stracił połowy dziedzictwa. Dla tej przyczyny Rewski herbu Kur w nagrodę został Podkomorzym. Księżniczka, niestety, zestarzała się w panieństwie, zaś ludowi ogłoszono przez heroldów, iż festiwal, i owszem, odbył się, atoli w zamkowej sali − z uwagi na... niepogodę. I jeszcze, że udał się przewybornie.

     Spytacie o morał? Niech każden z Was go sam wykoncypuje! Wciąż jeszcze nie wiecie? No więc cóż począłby władca bez wiernych heroldów? To jeno podpowiedzieć Wam może